Zagadkowe znaki cz I
Zagadkowe znaki na Panieńskich Skałkach
Od początku istnienia Lwówka Śląskiego z jego historią związane jest miejsce zwane Szpitalną Górą. Szpitalna Góra potocznie zwana Szkolną Górką od wieków jest popularnym miejscem spacerów mieszkańców Lwówka Śląskiego i turystów. Hospitalberg – Szpitalna Góra, ta nazwa pojawia się w najstarszych miejskich dokumentach i kronikach już w XIV w. Szpitalna Góra zwana tak od przytułku św. Macieja, który miał tutaj swoje pola. W 1475 r. zgodnie z obietnicami danymi przez magistrat królowi Maciejowi Korwinowi, rajcy lwóweccy ufundowali przed bramą złotoryjską szpital pod wezwaniem św. Macieja. Przeznaczono dla niego pola i folwarki należące do istniejącego wcześniej starszego szpitala. Wzniesienie odegrało rolę w czasie wojny 30 – letniej. Wówczas kilkakrotnie ostrzeliwały miasto wojska cesarskie oraz szwedzkie. Tylko w czasie jednego – kilkudniowego ostrzału spadły na Lwówek w sumie 1602 kule armatnie, niszcząc południowy odcinek murów obronnych, spłonęło 70 domów. 14 IX 1756 r. doszło tu do niewielkiej potyczki pomiędzy wojskami austriackimi i pruskimi. W 1813 r. tutaj podobnie jak w czasie dotychczasowych wojen, kwaterowały liczne wojska. Okolice oglądał stąd 21 VIII 1813 r. Napoleon I Bonaparte – cesarz Francuzów. Uczestnicy tych zdarzeń wspominali, iż nocą wzgórza rozświetlały łuny od ogromnej ilości palonych przez żołnierzy ognisk. Tu kwaterowali wówczas żołnierze z oddziałów np.: elitarnej Gwardii Paryża, Gwardii cesarskiej 146, 100, 66 regimentu (regiment – ok. 8 do 10 tys. żołnierzy).
Guzik I regimentu elitarnej napoleońskiej Gwardii Paryża wypłukany przez deszcz, zlokalizowany na Szkolnej Górce. (Fot. – własność autora)
Po południowej stronie Szpitalnej Góry znajdują się Panieńskie Skałki. Dotrzeć tu możemy niebieskim szlakiem turystycznym z Lwówka Śląskiego do Lubomierza lub ulicą Polną, krzyżującą się z szosą do Jeleniej Góry, przy moście na Srebrnej. Intensywne procesy wietrzenia mrozowego w klimacie peryglacjalnym i później doprowadziły do silnego rozczłonkowania ławicy piaskowców triasowych oraz kredowych. Powstały tu ciekawe formy skalne o wys. do 20 m. w kształcie baszt, ambon, grzybów skalnych.
Nazwa Panieńskie Skały ma również długie tradycje. Jeszcze dziś możemy odnaleźć wykuty w skałach niemiecki napis Jungfernstubschen -, Panieńska Izdebka”. Nazwa tych skał, jak głosi legenda, pochodzi od ukrywających się między nimi podczas wojen husyckich dziewcząt i kobiet z Lwówka. Według legendy miejsce to prawdopodobnie jest połączone podziemnym tunelem z kościołem św. Franciszka. Tunel miał służyć do ucieczki wielu kobiet, panienek i dzieci również w czasie wojny 30 – letniej. Także w kronikach odnotowano istnienie podziemnego korytarza na głębokości 20 m. Idącego stąd w okolice Radłówki. Częściowo miał on służyć do odprowadzania wody. Na skałach zachowało się wiele inskrypcji pozostawionych na pamiątkę przez turystów w XIX i XX w. Jednak oglądając uważniej ściany skalne, można odnaleźć napisy pochodzące z XVI i XVII w., Jak również inskrypcje i ślady pojedynków stoczonych tu w XVI – XIX w.
Małe Skałki – pocztówka archiwalna z 1903 r.
Kolejną dużą ciekawostką są wyryte blisko siebie dwa znaki walońskie, (co jest dużą rzadkością), które znajdują się w prześwicie tzw., „Panieńskiej Izdebki”.
Wnętrze Panieńskiej Izdebki for. arch. – 1936 r.
Prawdopodobnie znaki te pozostawione zostały przez Walonów – pochodzących z terenów Europy Zachodniej
(np.: Walonii) średniowiecznych wyspecjalizowanych poszukiwaczy skarbów tj. kamieni i metali szczególnie szlachetnych. Należy pamiętać, iż Walonowie nie pozostawiali swoich znaków bez przyczyny i znaczenia.
Idąc tropem tych ciekawostek, by dokładniej poznać historię Panieńskich Skałek, udałem się da Archiwum Państwowego we Wrocławiu (Wydział Samorządowy Prowincji Śląskiej), gdzie znajduje się bogaty zbiór fascynującej poniemieckiej dokumentacji dotyczącej m. in. ziemi lwóweckiej. Wśród uporządkowanych archiwaliów archeologicznych odnalazłem materiały źródłowe i fotograficzne dotyczące tego miejsca, tym ciekawsze, iż dotąd nie zostały przedstawione w żadnej publikacji. Z niemieckiej dokumentacji wynika, iż urzędowe badania archeologiczna Panieńskich Skałek przeprowadzono w 1936 r.
Fot. Arch. Badania archeologiczne na Małych Skałkach w 1936 r.
Ich zaskakującą treść i analizę przedstawię szanownym czytelnikom w następnej części.
oprac. Tomasz Szota
Autor jest nauczycielem historii i wos w Zespole Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Lwówku Śląskim.
Tekst stanowi fragment programu edukacji o przeszłości Powiatu Lwóweckiego realizowanego w ramach programu rozwojowego Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Lwówku Śląskim wspieranego przez Powiat Lwówecki.