Historia

Z dziejów Lwówka Śląskiego

Historia. Położony nad rzeką Bóbr Lwówek Śląski zalicza się do grupy najstarszych śląskich miast. Pierwotnie istniała tu osada, która swój szybki rozwój zawdzięczała korzystnemu położeniu przy ważnym średniowiecznym szlaku handlowym zwanym Wysoką Drogą lub Via Regia, łączącym Europę Zachodnią z Rusią Kijowską oraz eksploatacji złota . Już w 1209 roku książę wrocławski Henryk I Brodaty miał nadać nadbobrzańskiej osadzie przywileje, między innymi mili piwnej, uprawnienia rybołówcze i niższego sądownictwa, a w 1217 roku prawa miejskie na wzór miasta Magdeburg. Była to jedna z pierwszych lokacji miasta na prawie niemieckim na Śląsku. Lwówek Śląski szybko stał się jednym ze znaczących ośrodków miejskich w regionie. Jeszcze w XIII wieku swoje placówki założyli tu franciszkanie i joannici. W 1243 roku książę Bolesław Rogatka zorganizował we Lwówku Śląskim pierwszy turniej rycerski na Śląsku. W drugiej połowie XIII wieku, miasto przez kilka lat było stolicą samodzielnego księstwa, obejmującego okręgi Lwówek Śląski, Wleń, Jelenia Góra i siedzibą księcia Bernarda, tytułującego się „księciem Śląska i panem Lwówka”. Po jego śmierci wchodziło w skład najpierw księstwa jaworskiego, a następnie świdnicko – jaworskiego. W 1329 roku liczba mieszkańców „Lwiego Grodu” sięgała ponad 11 tysięcy, co stawiało miasto w gronie najludniejszych ośrodków miejskich na Śląsku. W miarę wyczerpywania się okolicznych złóż złota podstawą utrzymania mieszkańców stały się: handel, rzemiosło ( głównie tkactwo, sukiennictwo) oraz obróbka kamienia budowlanego. Do rozwoju miasta w XIV wieku przywiali się kolejni piastowscy książęta, nadając mu szereg przywilejów, w tym organizowania targów i jarmarków, handlu solą czy bicia własnej monety. Ten ostatni przywilej lwóweccy mieszczanie otrzymali od księcia jaworskiego Henryka I w 1327 roku. W 1392 roku po śmierci księżnej Agnieszki, Lwówek Śląski wraz z księstwem świdnicko – jaworskim wszedł w skład korony czeskiej.

            Kolejne dziesięciolecia to pomyślny okres rozwoju miasta, którego nie przerwały ani wojny husyckie, ani kataklizmy. W XV – XVI stuleciu liczba ludności wahała się od 4 do 6,5 tysiąca. XVI wiek to czas reformacji, która dosyć szybko zwyciężyła we Lwówku Śląskim, a jego mieszkańcy przeszli przede wszystkim na luteranizm. Także w tym wieku miała miejsce renesansowa przebudowa miasta. Na początku XVII wieku Lwówek Śląski liczył około 7000 tysięcy mieszkańców i był ważnym ośrodkiem produkcji i handlu suknem. Niestety, wojna trzydziestoletnia w latach 1618 – 1648 położyła kres świetności miasta. Walczące strony wielokrotnie pustoszyły miasto,  które wyludniło się i uległo poważnym zniszczeniom. Wojna negatywnie odbiła się na kondycji ekonomicznej miasta, upadło rzemiosło i handel. Według szacunków liczba mieszkańców po zakończeniu wojny spadła do zaledwie 960!. Z 450 mistrzów sukienniczych działających przed 1618 rokiem, w 1654 roku pozostało zaledwie 14.

Po tym kataklizmie wojennym Lwówek Śląski już nigdy nie powrócił do czasów swej świetności. Wegetujące miasto w XVIII wieku, w wyniku trzech wojen śląskich znalazło się w granicach państwa pruskiego. Jego ówczesny monarcha Fryderyk II Wielki kilka razy kwaterował we Lwówku Śląskim, między innymi w nieistniejącym już reprezentacyjnym, renesansowym budynku, który później nazwano„Hotelem du Roi”. Stał on  w południowej pierzei rynku pod numerem 188. Pod koniec XVIII wieku przez pewien czas oficerem lwóweckiego garnizonu był August-Wilhelm Neidhardt von Gneisenau, późniejszy reorganizator i feldmarszałek armii pruskiej. Jego kwatera  mieściła się w również nieistniejącej już dziś kamienicy  numer 48, po północnej stronie Górnego Rynku.  W dniach 21 – 23 sierpnia 1813 roku w nadbobrzańskim grodzie przebywał sam cesarz Francuzów Napoleon I Bonaparte. W dniach 21 i 29 sierpnia pod Płakowicami ( obecnie część Lwówka Śląskiego) stoczone zostały dwie bitwy pomiędzy siłami napoleońskimi i koalicji prusko – rosyjskiej. W drugiej połowie XIX wieku o Lwówku Śląskim głośno było ze względu na słynne koncerty z udziałem takich wirtuozów muzyki jak Ryszard Wagner, Franciszek Liszt, Hektor Berlioz czy Hans von Bülow. Odbywały się one w pałacu książęcym powstałym w latach 1850 – 1852 we Lwówku Śląskim, a ich  organizatorem był znany miłośnik muzyki i właściciel rezydencji książę Fryderyk Konstantyn von Hohenzollern-Hechingen. W pałacu mieści się obecnie Urząd Gminy i Miasta. Pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku Lwówek Śląski otrzymał połączenia kolejowe ze Złotoryją (1884 r.), Gryfowem Śląskim (1885 r.), Zebrzydowa (1904 r.), Jelenia Górą (1909 r.). U schyłku XIX wieku Hochbergowie wybudowali na terenie dawnego zamku browar. Powolny rozwój miasta przerywa kolejny kataklizm wojenny.  Ostatnie miesiące II wojny światowej nie oszczędziły Lwówka Śląskiego.  W lutym 1945 roku miasto zdobyły oddziały radzieckie z 3 Armii Pancernej Gwardii 1 Frontu Ukraińskiego. W wyniku ustaleń konferencji poczdamskiej Lwówek Śląski powrócił w granice państwa polskiego. Do 1975 roku był stolicą powiatu lwóweckiego. Od 1999 roku ponownie jest siedzibą władz powiatowych.

W mieście do dziś zachowało się szereg zabytków, które były motywem przewodnim wielu pocztówek. Zaliczyć do nich można między innymi gotycko – renesansowy Ratusz, jeden z najpiękniejszych na Dolnym Śląsku;  gotycki  kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP ; barokową plebanię – dawną komandorię joannitów; kościół i klasztor franciszkański; lwóweckie fortyfikacje z dwoma zachowanymi basztami Bramy Lubańskiej i Bramy Bolesławieckiej; pałac książęcy; renesansowy pałac w dawnych Płakowicach ( obecnie Lwówek Śląski). Na uwagę zasługują również ciekawe piaskowcowe formy skalne (Panieńskie Skały, Szwajcaria Lwówecka).