Tajne tunele Niwnic cz II
12 marca 1961 r. uczniowie LO we Lwówku Śląskim wraz z opiekunem panem Zbigniewem Bartkowiakiem zwiedzili tunel w pobliżu Szymonek k. Niwnic, dokumentując to fotografią oraz krótkim opisem. Na ten ciekawy temat trafił historyk, Tomasz Szota. Opisany przed laty tajemniczy tunel zlokalizowaliśmy w czerwcu 2012 r. W określeniu kierunku, a także ewentualnego drugiego wejścia do tunelu pomógł nam, dobrze znający te okolice, regionalista Mariusz Zieliński. Zapoznał nas także z sąsiadującymi nieczynnymi kamieniołomami piaskowca. Temat był bardzo ciekawy, dwa wejścia w głąb ziemi. Dokąd mogły prowadzić?
Na początku lipca 2012 r. z kolegami Grupy Eksploracyjnej Towarzystwa Miłośników Górnych Łużyc z Lubania, do którego także należę, pojechaliśmy do Niwnic. Dzień był pogodny, słońce dawało się we znaki, więc sama lokalizacja tunelu w cieniu leśnej gęstwiny była idealna. Pozostawiliśmy samochód w pobliżu stacji kolejowej. Na początku musieliśmy pokonać drogę na wzgórze Twardziel. Nie było łatwo, dokuczały nam muchy i komary, a ostatnie kilkadziesiąt metrów, jakie musieliśmy sforsować, to same gęste zarośla. Dotarliśmy na miejsce po ok. 30 minutach i gdybym wcześniej nie zaznaczył pozycji GPS, na mapie, tunel ponownie trzeba byłoby szukać. Każdy wyposażony w odpowiedni sprzęt kolejno przeciskał się do środka tunelu wyłomem w sklepieniu o średnicy ok. 70 cm. Lokalizacja wyłomu w odległości ok. 50 metrów od wylotu/zakończenia tunelu, ten odcinek w całości jest zawalony.
Korytarz został wydrążony w litej skale z piaskowca za pomocą materiału wybuchowego. Widoczne w stropie wiercenia otworów strzałowych.
Słabsze fragmenty górotworu, gdzie mogły wystąpić osuwiska, zostały zabudowane ciosami/bloczkami z tego samego materiału.
Po kilkudziesięciu metrach, pierwszy zawał, oberwanie i przemieszczenie się górotworu. Za nim kolejny zawał, tu ledwo można się przecisnąć. Jeden z nas zostaje przed zawałem, pozostali idą dalej.
Z drugiej strony przeszkody, niewielka grota.
Na podstawie opinii ekspertów, można stwierdzić, że tunel został wykonany na przełomie XVIII i XIX wieku. Moje doświadczenia z górnictwem podpowiadają, że pierwotnie miał służyć do odwadniania pobliskiego kamieniołomu piaskowca, ze względu na jego położenie. Także w eksploatacji i obróbce takiego złoża, zużywa się duże ilości wody, więc najtańszą metodą było odprowadzenie jej z najniższego punktu kopalni takim właśnie tunelem. Jest mało prawdopodobne, lecz nie można tego wykluczyć, tunel mógł służyć, jako droga ewakuacji.
Szczęśliwy powrót i przejście do wnętrza wyrobiska kamieniołomu.
Nasza grupa eksploracyjna spenetrowała cały odcinek tunelu (ok. 200 m) i niewielką grotę znajdującą się na końcu. Zakończenie korytarza było bardzo wąskie i niskie w porównaniu do całego przekroju tunelu, kończyło się w najniższym punkcie kamieniołomu. Ten końcowy odcinek został całkowicie zasypany, dało się odczuć jedynie ciąg powietrza. Prawdopodobnie ze względów bezpieczeństwa od strony wyrobiska otwór został zasypany dokładnie, a rumosz kamienny stworzył naturalne zabezpieczenie.
Cała wyprawa wywarła na nas niesamowite wrażenia. Naprawdę było warto. Co znaleźliśmy? Przygodę. Oprócz pięknych form naciekowych na stropie i ociosach (ścianach), jedynie stare i zardzewiałe wiadro. Niestety, nie było żadnych skrzyń ze skarbami i tajnej broni z okresu II Wojny Światowej. Legenda o znikających niemieckich transportach załadowanych skarbami w tym rejonie, na razie się nie potwierdziła. Także żadna ciężarówka by się tu nie zmieściła.
Oprac. Robert Zawadzki
Zdjęcia: Andrzej Maciaszczyk
Zdjęcia i film: Robert Zawadzki
Bibliografia: Szota T., Gdzie jest ten tajemniczy tunel?, http://cowregionie.webdreamers.pl/, 2012.